يكي از آثار آزادسازي خرمشهر، تكاپوي قدرتهاي جهاني براي برقراري آتش بس ميان ايران و عراق بدون پرداختن به واقعيت هاي موجود و اتفاق هاي رخ داده در طول دوسال تجاوز عراق به ايران مي باشد. در 21 تيرماه 1361 شوراي امنيت سازمان ملل متحد طي جلسه اي قطعنامه موسوم به 514 را تصويب مي رساند.

پس از آزادي خرمشهر، در محافل بين‌المللي اين مسئله مطرح شد كه پيروزي ايران در جنگ به نفع آمريكا و متحدانش، از جمله عربستان سعودي نخواهد بود. آزادسازي خرمشهر جايگاه و اعتبار بين‌المللي ايران را ارتقا داده بود و شرايط را براي عراق دشوارتر كرده بود. با فتح خرمشهر، روحية ملي در ايران بالا رفت و مردم و رزمندگان به پيروزي در جنگ اميدوار شده بودند. احتمال پيروزي صدام در جنگ تحميلي منتفي شده بود و ايران در موضع قدرت قرار گرفته بود.

جمهوري اسلامي ايران و كشور عراق در جنگ براي رسيدن به اهداف خود مناطق مختلفي را با عنوان صحنه‌هاي عمليات انتخاب نموده‌اند و در اين صحنه‌‌ها، عمليات‌هاي آفندي و پدافندي متعددي انجام گرفته، وليكن متأسفانه تدوين نگرديده است. لذا با توجه به شروع جنگ توسط ارتش عراق و تحميل نمودن صحنه‌هاي فوق به جمهوري اسلامي ايران، اين مقاله درصدد تبيين صحنه‌هاي عمليات زميني و دريايي مي‌باشد كه در اين راستا سعي گرديد با استفاده از اسناد و منابع متعدد و متنوع از مراكز علمي و دفاعي تدوين گردد.

امروز فرزنداني از نسل امام حسين(ع) و عاشورا از كشورهاي مختلف ازجمله كشور عزيزمان و در قالب جبهه مقاومت اسلامي در برابر ظالمان و در ديار غربت،‌ عاشقانه و صادقانه از حريم پاك حرم آل لله دفاع مي‌كنند و در شمار لشگر حق با سپاه باطل به مبارزه اي صادقانه و عاشقانه و بي امان ادامه مي‌دهند و در اين راه پاك و نوراني يا مي‌كشند و يا كشته مي‌شوند.

سال‌ها پس از انجام علميات پيروزمندانه «الي‌بيت‌المقدس» و آزادسازي خرمشهر اين پرسمان در حوزه دفاع مقدس پيش آمد كه آيا امكان نداشت جنگ‌تحميلي، در مدت زمان كوتاه‌تري خاتمه يابد؟ به عبارت ديگر در بعضي از زمان‌ها كه موازنه نظامي و سياسي به نفع ايران بود، چرا دولت ايران اقدام به پايان دادن جنگ نكرد؟ براي پاسخ به اين پرسش 9 دليل وجود دارد.

جنگ تحميلي زماني شروع شد كه ايران اسلامي به دليل وقوع انقلاب، حوادث و مشكلات داخلي و بين المللي، به هيچ وجه آماده درگير شدن در يك جنگ گسترده نبود . در اين صورت تنها راه منطقي، دفاع با قدرت عليه متجاوز و بيرون راندن و تنبيه آنان و حصول اطمينان از عدم تجاوز ديگر بود . اين مبناي استراتژي ايران در طول جنگ تحميلي بود و با وجود هزينه هاي زياد جنگ، تا آخرين روز تعقيب مي شد .

هر جنگي روزي به پايان مي‌رسد. بايد توجه داشت كه تعداد معدودي از جنگ‌ها با نابودي نيروهاي نظامي دشمن پايان‌يافته‌اند. جنگ‌ها هنگامي پايان مي‌يابند كه تركيبي از عوامل سياسي، نظامي و اجتماعي باعث متلاشي شدن توان براي ادامه جنگ مي‌شوند. مهم‌ترين موضوع براي آغازگر جنگ و همچنين قرباني تجاوز، اين است كه چه راهبرد و برنامه‌اي براي پايان دادن به جنگ دارند.

نقش زنان در حماسة 34 روزة خرمشهر محدود به زمان و مكان خاصي نيست و در جاي‌جاي خرمشهر از مراكز پشتيباني تا خطوط مقدم درگيري مستقيم با دشمن، بيمارستان، مزار شهدا و ... هر كجا ذكري از حماسه‌آفريني و مقاومت و ايستادگي هست، نقش مادران و خواهران متعهد و حزب‌اللهي خرمشهر مشهود است. اگرچه خواهران را رخصت كم‌تر براي شركت در رويارويي‌هاي مستقيم با قواي متجاوز بوده است، اما برادران حماسه‌ساز با پشتيباني‌هايي به ميدان مي‌رفته‌اند كه غالباً به همت خواهران صورت مي‌گرفته است

يكي از سوالاتي كه همواره در كنار بحث مهم آزادسازي خرمشهر مطرح مي شود، چرايي ادامه جنگ بعد از آزادسازي خرمشهر مي باشد. گرچه اين دو موضوع به هم مربوط نمي باشند و ارزش و اهميت آزادسازي خرمشهر را نبايد در كنار پاسخگويي به اين سوال كم رنگ نمود، اما اهميت اين سوال براي نسل جوان و استفاده افراد مغرض از طرح اين سوال براي زير سوال بردن دستاوردهاي دفاع مقدس، موجب مي شود در بحثي جداگانه به دلايل ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر به طور مفصل پرداخته شود تا حقايق و واقعيت هاي دفاع مقدس به واسطه گذشت زمان تحريف نشود.

سوم خرداد سالروز آزادسازي خرمشهر در سال 1361 است. به همين مناسبت مروري داريم بر عمليات «الي بيت‌المقدس» كه منجر به آزادسازي خرمشهر شد.